Bijgewerkt: 15 maart 2023
Gastritis is een ontsteking van het maagslijmvlies. Dit ontstaat als overgevoeligheidsreactie op bepaalde voedingsmiddelen, maar ook na ruim alcoholgebruik. Een chronische ontsteking van het maagslijmvlies kan tot vervelende klachten leiden. Lees meer over de gastritis oorzaken, symptomen en behandeling. Hierbij ook aandacht voor de lange termijn gevolgen.
Omschrijving gastritis
Gastritis wordt ook wel een maagontsteking genoemd. Het gaat hier om een ontsteking van het maagslijmvlies (mucosa). Dit is een laagje in de maag dat veel slijm produceert. Het slijm beschermt de maagwand tegen bacteriën en maagzuur.
Verschillende factoren kunnen een gastritis (ontsteking van het maagslijmvlies) veroorzaken. Deze ontsteking kan plotseling optreden (acuut), maar ook al lange tijd sluimeren en steeds verder uitbreiden.
Gastritis oorzaken
Wat zijn de oorzaken van gastritis? Vaak gaat het om één oorzaak, maar het kan ook om een combinatie van verschillende oorzaken gaan:
- Overmatig alcoholgebruik
- Overgevoeligheidsreactie op voedingsmiddelen
- Virale infectie
- Bacteriële infectie
- Medicijngebruik
- Gallige reflux
- Roken
- Stress
- Overgewicht
Bepaalde voedingsmiddelen zoals melk, vis en ei kan een overgevoeligheidsreactie veroorzaken. Hierbij ontstaat er een plotselinge of langzaam groeiende maagontsteking. Ook bepaalde geneesmiddelen zijn de boosdoener. Het gaat hier voornamelijk om ontstekingsremmende pijnstillers zoals ibuprofen en Diclofenac. Van aspirine is bekend dat het maagslijmvlies kan aantasten.
Bij gallige reflux stroomt er gal vanuit de dunne darm richting de maag. De galvloeistof is vermengd met alvleeskliersap. Deze spijsverteringssappen werken in op de maagwand. Dit kan gastritis tot gevolg hebben. Gallige reflux ontstaat vaak na een maagoperatie, in een aantal gevallen is er geen oorzaak bekend.
Symptomen van gastritis – maagslijmvliesontsteking
Iemand kan een tijd met gastritis rondlopen zonder dit op te merken. Toch treden er op den duur klachten op. Hieronder de meest voorkomende gastritis symptomen:
- Pijn in de maag
- Pijnlijke bovenbuik
- Opgeblazen gevoel
- Brandend maagzuur
- Misselijkheid
- Veel boeren
- Soms braken
De pijnklachten zullen in de nachtelijke uren verergeren. Dit komt door de liggende houding, waardoor maagzuur vanuit de maag gemakkelijker in de slokdarm stroomt.
De gastritis symptomen zijn niet ernstig. Toch zijn ze zo vervelend, dat dit het dagelijkse leven kan beïnvloeden. Daarom is het belangrijk om een behandeling te starten.
Wat je zelf kunt doen
In veel gevallen is een gastritis behandeling niet direct nodig. Met een aanpassing van het eet- en leefpatroon kunnen klachten sterk verminderen of zelfs helemaal verdwijnen. Dit betekent het vermijden van alcohol en niet roken. Daarnaast is het belangrijk om geen vette voeding of scherpe voedingsmiddelen te nuttigen.
Wees voorzichtig met mosterd en sambal, maar ook met peper. Deze producten prikkelen het maagslijmvlies en zorgen voor extra maagzuur. Dit geldt overigens ook voor frisdranken, vruchtensappen en bepaalde scherpe kruiden.
Het is belangrijk om kleine maaltijden te nemen. Een te grote maaltijd zorgt voor verergering van de klachten. In plaats van 3 maaltijden per dag wordt dit verdeeld over 5 maaltijden per dag. Hierbij is het uiteraard belangrijk dat de maaltijden kleiner zijn dan normaal.
Gastritis en overgewicht
Mensen met overgewicht doen er goed aan om een paar kilo af te vallen. Zo blijkt dat een gewichtsafname van 10% veel gezondheidsvoordelen heeft. Lukt het afvallen niet zelfstandig, schakel dan een diëtist in.
Beweging is belangrijk, waarbij de richtlijn minimaal een half uur per dag bewegen is. Is dit moeilijk in te passen of ontbreekt het aan motivatie, dan helpt het om een personal trainer of sportschool in te schakelen. Bewegen in groepsverband motiveert meer dan voor jezelf sporten of bewegen.
Denk ook eens aan een hometrainer. De ideale methode om thuis voldoende beweging te krijgen.
Geen NSAID innemen
Een NSAID is een pijnstiller met een ontstekingsremmende werking. Iedereen heeft wel ibuprofen in het medicijnkastjes staan. Dit is de meest bekende NSAID. Daarnaast zijn er nog veel meer ontstekingsremmende pijnstillers, de een zwaarder dan de ander. Sommige van deze pijnstillers zijn dan ook alleen maar op recept verkrijgbaar.
Hoewel een NSAID zeer goed werkt bij pijn en ontstekingen, kan het ook het maagslijmvlies irriteren en aantasten. Vooral bij langdurig gebruik ontstaat er een groter risico op gastritis. Patiënten met een maagslijmvliesontsteking/ gastritis moeten het gebruik van ontstekingsremmende pijnstillers zoveel mogelijk vermijden. Indien pijnstilling nodig is, kan dit ook met paracetamol. Dit is een stuk veiliger in gebruik en irriteert de maagwand of het maagslijmvlies nauwelijks.
Gastritis behandeling en herstel
Blijven de klachten langer dan 2 weken aanhouden of worden deze ernstiger? Zijn er problemen met het wegslikken van voeding? In dit geval is het belangrijk om contact op te nemen met de huisarts. Dit geldt ook bij het overgeven van bloed of wanneer de ontlasting er zwart uitziet. In dit laatste geval is er sprake van een bloeding in het maagdarmkanaal.
Diagnose wordt gesteld aan de hand van een lichamelijk onderzoek. Soms volgt er een doorverwijzing naar het ziekenhuis. Hier is een gastroscopie mogelijk. Met een flexibele slang met camera wordt de binnenzijde van de slokdarm, de maag en het eerste gedeelte van de dunne darm bekeken. Dit gebeurt polikliniek. Hier is dus geen ziekenhuisopname voor nodig.
Na de diagnose gastritis kan de arts een behandeling starten. Vaak begint dit met maagbeschermers of maagzuurremmers. Is een bacterie de veroorzaker, dan helpt een antibioticakuur.
In een aantal gevallen ontstaat gastritis als gevolg van een vitamine B12 tekort. Zelf aanvullen duurt lang, daarom helpt een vitamine B12 injectie. Daarna is het belangrijk om het vitamine B12 op peil te houden. Dit kan middels de juiste voeding, maar ook aanvulling vanuit voedingssupplementen.
Bij bloedingen vanuit de maag is verdere behandeling nodig. Welke behandeling dit is hangt af van de oorzaak van maagbloedingen en de ernst hiervan.
Gevolgen op de lange duur
Chronische gastritis kan uiteindelijk een maagzweer of maagbloedingen veroorzaken. Dit komt omdat het aangetaste maagslijmvlies steeds dunner wordt. Bij een maagzweer zijn er één of meerdere zweertjes in de maag aanwezig. Veel voorkomende symptomen bij een maagzweer zijn misselijkheid, braken, pijn en weinig eetlust. De klachten treden het vaakst vlak na de maaltijd op.
Soms veroorzaakt een maagzweer een maagbloeding. Ook kan deze doorbreken naar de buikholte. Deze perforatie gaat gepaard met plotselinge zeer hevige buikklachten. Hierbij is snelle medische hulp noodzakelijk.
Meer informatie over maagzweren op de website van de Maag Lever Darm Stichting (MLD).
BesteTop5.nl test en beoordeelt producten, diensten en bedrijven. Jouw product/dienst of bedrijf laten beoordelen, of onder de aandacht brengen bij een groot publiek? Neem voor de mogelijkheden contact op.