Verboden boeken in Nederland en België

Bijgewerkt: 16 juli 2023

Nederland is een vrij land, je mag bijna elk boek lezen. Toch is er één uitzondering, wat betekent dat er ook slechts één verboden boek in Nederland is. In België zijn er meer boeken die niet verhandeld mogen worden. Maar wanneer je een dergelijk exemplaar in bezit hebt mag je hem natuurlijk wel lezen.

Verbod op een boek

Het klinkt vreemd, een verbod op een boek. Dat moet je niet zo zwaar nemen, want een verboden boek mag je zeker lezen. Maar het aanbieden hiervan is wel verboden. Wanneer je een verboden boek verhandelt of opnieuw drukt, dan staat hier een straf tegenover.

Welke boeken verboden zijn dat is van het land afhankelijk. In Nederland is er met betrekking tot literatuur veel vrijheid, in België wat minder. Terwijl in sommige landen alles gecensureerd wordt.

Verboden boeken in Nederland

Nederland kent maar één verboden boek. Het gaat hier om ‘Mein Kampf’, dat ooit is uitgebracht door Adolf Hitler. Hij schreef het boek grotendeels vanuit de gevangenis van Landsberg, daar zat hij in 1924 vast. Hij werd namelijk tot vijf jaar veroordeeld voor een mislukte staatsgreep.

In zijn boek verdedigde hij een complottheorie over de eerste wereldoorlog. Hitler beweerde dat de Joden, pacifisten en communisten verantwoordelijk waren voor de nederlaag van Duitsland. De Joden zouden ook het Duitse herstel tegenhouden. Opvallend in het boek ‘Mein Kampf’ is Hitlers Jodenhaat.

Van het eerste deel van dit boek werden tot 1930 ruim 23.000 exemplaren verkocht. Van de tweede druk gingen er 13.000 stuks over de toonbank. In 1943 waren al 10 miljoen exemplaren van dit boek uitgegeven. Gemeenten werden verplicht om deze boeken aan te schaffen en bij elk huwelijk aan de echtelieden cadeau te geven.

Dit boek is populair in islamitische landen waaronder Afghanistan, Turkije maar ook in India. In 1939 is de Nederlandse versie (Mijn Kamp) verschenen. Sinds 1974 is de handel in de herdrukte boeken verboden. Sinds 1997 is ook de verkoop van herdrukte versies verboden. Behalve wanneer het om een wetenschappelijk verantwoorde heruitgave gaat.

Bekijk Het verboden boek
Mein Kampf en de aantrekkingskracht van het nazisme

Deze boeken zijn of waren verboden in België

België kent een grotere geschiedenis met betrekking tot verboden boeken. Sommige boeken mochten niet verkocht of uitgeleend worden. In andere gevallen moesten er pagina’s uitgescheurd worden of passages worden geschrapt. Vaak had dit met kritiek op het geloof te maken of met onzedelijke handelingen.

Een van die verboden boeken was ‘American psycho’. In sommige landen is dit boek nog steeds verboden of mag je het alleen kopen wanneer je 18 jaar of ouder bent. Deze roman werd in 1991 uitgebracht. De hoofdpersoon in het boek, Patrick Bateman, woont in een appartement in New York. Overdag is hij een modebewuste gentleman, maar ‘s avonds verandert hij in een psychopaat. Hij maakt vooral vrouwelijke slachtoffers, maar hij wordt nooit gepakt.

Het boek bevat verborgen kritiek op het kapitalisme. De hoofdpersoon ziet dan ook alles als koopwaar, zelfs mensen. Dit boek is in Nederland en België gewoon verkrijgbaar, je moet het zeker eens gelezen hebben.

HIer vind je American Psycho. Als boek, op dvd of op blueray.

Overige boeken die in België niet waren toegestaan

De volgende lijst betreft verboden boeken in België, maar het betreft wel boeken die tegenwoordig gewoon zijn toegestaan.

De duivelsverzen: gaat over het islamitische geloofgoed en is in 1989 op de markt gekomen.

Lolita van schrijver Vladimir Nabokov, dat de relatie tussen een volwassen man en een jong meisje beschrijft.

Madame Bovary (1995), een roman over een getrouwde vrouw die zich in een gevaarlijke liefdesverhouding stort.

Slachthuis vijf, of De kinderkruistocht: een Amerikaanse ex-militair heeft een bombardement meegemaakt, en loopt nu met de herinneringen rond.

De onverschilligen, dat zich afspeelt in een welgesteld gezin in Rome. Deze roman draait om relaties aan onvervulde verlangens.

Daarnaast zijn er nog een aantal titels die ooit verboden waren. Van sommige boeken begrijp je eigenlijk niet zo goed waarom ze niet verhandeld mochten worden.

De Index librorum prohibitorum

Je hebt ook een lijst met verboden boeken volgens het Vaticaan. Dit wordt ook wel De Index librorum prohibitorum genoemd. Deze lijst was opgesteld door de paus, katholieken mochten de boeken niet lezen omdat de Rooms-katholieke kerk deze als verwerpelijk achtte. De lijst bestond van 1559 tot 1966.

Er stonden meer dan 50 verschillende auteurs op deze lijst. Het ging dus niet om titels van boeken maar om alle boeken die door de betreffende auteur waren geschreven. Het was in deze periode heel lastig om aan dergelijke titels te komen. Tegenwoordig zijn ze wel weer verkrijgbaar, hoewel sommige boeken niet meer worden verhandeld.