Bijgewerkt: 15 maart 2023
Wat is een aandachtstrekker wanneer het om personen gaat? Het gaat om iemand die continu de aandacht naar zich toe trekt. Vaak door opvallend gedrag of vreemde uitspraken. Meestal gaat het om iemand die behoefte heeft aan warmte, liefde en aandacht. Zo iemand trekt alles uit de kast om dit te krijgen.
Een aandachtstrekker heeft soms een sociaal- of emotioneel probleem. Dit kan zelfs onder een persoonlijkheidsstoornis vallen.
Mensen die altijd aandacht willen
Iedereen kent wel zo iemand in zijn omgeving: bepaalde personen die altijd aandacht willen. De behoefte aan aandacht en bevestiging is groot. Volgens de American Psychological Association valt dit onder de theatrale persoonlijkheidsstoornis.
Het vervelende is dat dit lange tijd onopgemerkt blijft. Mensen met een persoonlijkheidsstoornis kunnen dit namelijk goed verborgen houden. Ook weten ze zich vrij goed aan te passen aan werk, privé en sociale situaties.
Wat is een aandachtstrekker?
Er zijn twee verschillende aandachtstrekkers:
- Een persoon die (continu) de aandacht trekt
- Een stukje tekst dat de aandacht van de lezer trekt
In dit geval hebben we het over de menselijke aandachtstrekker, oftewel iemand die veel behoefte heeft aan aandacht en affectie. Ondanks een negatieve lading kan het ook heel prettig zijn om met zo iemand om te gaan. Of misschien heb je er zelf mee te maken, en merk je dat mensen het fijn vinden dat je vol energie zit.
Nu populair: Praktijkboek persoonlijkheidsstoornissen
DSM-5, diagnostiek, cognitieve gedragstherapie en therapeutische relatie
Het ontstaan van een theatrale persoonlijkheidsstoornis
Naar schatting heeft ongeveer 3% van de bevolking een theatrale oftewel histrionische persoonlijkheidsstoornis. Meestal uit zich dit voor het eerst op jongvolwassen leeftijd. Vrouwen schijnen er vaker last van te hebben dan mannen.
De oorzaken zijn heel verschillend. Wanneer een van de ouders het heeft, is de kans groter dat het kind dit ook ontwikkelt. Daarnaast kunnen nare ervaringen uit de jeugd ervoor zorgen dat er een theatrale persoonlijkheidsstoornis ontstaat.
Ook komt het vaker voor bij kinderen die last hebben gehad van een depressie. Tijdens de kindertijd, de puberteit of op jongvolwassen leeftijd kan dan extra behoefte ontstaan aan aandacht of bevestiging.
Kenmerken van een aandachtstrekker
Hoe herken je een aandachtstrekker? Er zijn verschillende kenmerken opgesteld. Wanneer iemand minstens vijf van deze kenmerken vertoont, dan is er sprake van een histrionische persoonlijkheidsstoornis.
- De persoon voelt zich onzeker wanneer hij niet in het middelpunt van de belangstelling staat
- Makkelijk te beïnvloeden door anderen
- Het spreken of het vertellen van verhalen gaat vooral met veel drama gepaard
- Een opvallend uiterlijk door middel van kleding, kapsel of make-up
- De emoties wisselen of zijn oppervlakkig
- Relaties worden veel intiemer beschouwd dan de werkelijkheid is
- Tijdens sociale contacten is er sprake van ongepast of provocerend gedrag
Goede sociale vaardigheden
Opvallend is dat de aandachtstrekker over goede sociale vaardigheden beschikt. Hoewel dit erg prettig is, kan de persoon hier ook misbruik van maken. Bijvoorbeeld door alle aandacht naar zichzelf toe te trekken of door anderen te manipuleren.
Veel zelfvertrouwen, maar schijn bedriegt
Iemand die continu de aandacht trekt lijkt veel zelfvertrouwen te hebben. Toch klopt dit niet, want er is continu behoefte aan aandacht. Dit moet het zelfvertrouwen bevestigen. Zolang die aandacht blijft komen zal ook het zelfvertrouwen aanwezig zijn. Maar zodra de aandachtstrekker geen aandacht meer krijgt, daalt het zelfvertrouwen.
De gevolgen waar een aandachtstrekker mee te maken krijgt
Bij een theatrale (histrionische) persoonlijkheidsstoornis zijn er een aantal gevolgen. Sommige van die gevolgen zijn mild, maar kunnen ook juist ernstig zijn. Kijk maar eens met welke gevolgen een aandachtstrekker geconfronteerd wordt.
Een aandachtstrekker zal snel verveling voelen. Hierdoor is hij op zoek naar spanning of sensatie, of een nieuwe uitdaging. Je merkt dan ook dat zo iemand vaak van relatie wisselt of weer een nieuwe baan zoekt.
Er kan risicogedrag ontstaan. Bijvoorbeeld overmatig alcohol drinken, drugsgebruik of dingen doen die tegen de wetgeving in zijn. Er wordt van alles bedacht om spanning en sensatie te voelen, waarbij grenzen worden verlegd. Dit risicogedrag kan ernstige gevolgen hebben, niet alleen voor de aandachtstrekker maar ook voor de omgeving.
Soms wordt gedacht dat een vage kennis een zeer goede vriend is. Relaties worden uit hun verband getrokken. Aan de andere kant heeft een aandachtstrekker moeite om een hechte relatie aan te gaan. Emoties zijn dan ook zeer oppervlakkig.
Er lijkt altijd een tekort aan waardering en complimenten te zijn. De aandachtstrekker moet steeds beter zijn of haar best doen om affectie te ontvangen, en dit kan uiteindelijk tot oververmoeidheid, stress en een depressie lijden.
In sommige gevallen verliest de aandachtstrekker het contact met familie en vrienden. Enerzijds omdat het moeilijk is om hechte relaties op te bouwen en te behouden. Anderzijds omdat familie en vrienden zelf afstand nemen.
De behandeling
Bij een theatrale persoonlijkheidsstoornis wordt er vaak gekozen voor cognitieve gedragstherapie. Hierbij worden negatieve denkpatronen omgebogen. Op die manier is het mogelijk om veel realistischer naar de werkelijkheid en situaties te kijken. De aandachtstrekker leert om zijn of haar gedrag aan te passen.
Daarnaast kan er psychodynamische therapie worden geboden. Hierbij wordt gezocht naar het onderliggend probleem. Bijvoorbeeld iets wat in de jeugd is gebeurd. Met deze vorm van therapie krijgt de aandachtstrekker meer inzicht in zichzelf.
Schematherapie is bedoeld om pijnlijke of verdrietige ervaringen te herkennen en hiermee om te leren gaan. Ook hierbij staat het herkennen en veranderen van het gedrag centraal.
Bekijk het boek ‘Schematherapie bij persoonlijkheidsstoornis’
Andere behandelmethoden zijn VERS (Vaardigheidstraining Emotie Regulatie Stoornis) en MBT (Mentaliseren Bevorderende Therapie).
BesteTop5.nl test en beoordeelt producten, diensten en bedrijven. Jouw product/dienst of bedrijf laten beoordelen, of onder de aandacht brengen bij een groot publiek? Neem voor de mogelijkheden contact op.